Bademcikler bağışıklık sisteminizin koruyucu unsurlarındandır. Ağzınızdan veya burnunuzdan giren bakterileri, virüsleri ve diğer zararlı istilacıları yakalayarak ilk savunma hattı olarak görevi yaparlar.
Bademcik şişmesi neden olur?
“Bademciklerin şişmesi niye olur?” sorunuza başlıca cevaplar vermeye çalışacağız.
Bademcik şişmesi neden olur?
Viral enfeksiyonlar
Virüsler bademcik şişmesinin en yaygın nedenidir. Bademcik bölgesini bir savaş alanı olarak düşünün! Bademcikleriniz viral istilayla savaşmak için çok çalışırlar ve aşırı çalışma şişme olur.
Bakteriyel enfeksiyonlar
Bakteriler, özellikle Streptococcus pyogenes, şiddetli şişmeye yol açan boğaz enfeksiyonuna neden olur. Bu enfeksiyonlar daha agresiftir ve genellikle bademciklerde şişme, ağrı, ateş ve beyaz lekelere neden olur.
Alerjiler
Polen, toz veya evcil hayvan tüyü gibi alerjenler bademcikleri, boğazı tahriş eder. Vücudunuzun zararsız bu parçacıklara aşırı tepki vermesi sonucunda bademcik büyümesi görülür. Bu durum, mevsimsel alerjisi olan kişilerde yaygındır.
Tahriş edici maddeler
Kuru hava, hava kirliliği veya sigara dumanı bademcikleri iltihaplandırabilir. Bu tahriş edici maddeler boğaz astarını kurutur. Boğazı hasara uğratır, bademciklerin de bir savunma mekanizması olarak şişmesine neden olur.
Asit reflü
Mide asidi boğaza yükseldiğinde (laringofaringeal reflü olarak bilinir), bademcikleri tahriş ederek şişmesine neden olur. Bu sessiz bir saldırı gibidir. Birçok kişi reflünün boğaz ağrısının veya bademcik büyümesinin nedeni olduğunu fark etmez.
Bademcik taşları
Bademcik taşları, bademciklerin çatlaklarında oluşan küçük, sert kalsiyum birikintileridir. Zararsız olsalar da dokuyu tahriş ederek şişmeye, rahatsızlığa ve kötü nefes kokusuna neden olurlar.
Zayıflamış bağışıklık sistemi
Bağışıklık sisteminiz stres, yorgunluk veya hastalık nedeniyle zayıfladığında mikroorganizmaların saldırması ve etki göstermesi daha kolay hale gelir. Bademcikleriniz bu mikroplarla savaşmaya çalıştıkları için şişer, ancak vücut buna ayak uyduramayacak kadar zayıftır.
Kronik enfeksiyonlar
Tekrarlayan veya tedavi edilmeyen enfeksiyonlar bademciklerin zamanla büyümesine neden olur.
Bademcik şişmesi, özünde vücudunuzun sizi virüslerden, bakterilerden, alerjenlerden veya tahriş edici maddelerden koruma yoludur. Bademcikleriniz adeta ön cephe savunmasıdır. Bademcik şişmesi bir çeşit "Savaşıyoruz!" deme biçimidir. Ancak bademcik şişmesi sorunu sık sık yaşanıyorsa, daha büyük bir problemin varlığına işaret edebilir.
Bademcik büyümesi nedir?
Bademcik büyümesi, boğazınızın arkasında bulunan iki oval şekilli doku olan bademciklerin iltihaplanması veya şişmesiyle meydana gelir. Vücudunuzun bir şeyle savaştığının bir işaretidir. Bu tepki doğal olsa da rahatsız edicidir.
Bir güvenlik ekibinin aynı anda çok fazla yabancı kişi ile başa çıkmakta zorlandığını düşünün! Bademciklerin şişmesine neden olan şey vücudu korumak için çok çalışılıyor olmasıdır. Virüsler veya bakterilerin yoğun saldırısına maruz kalındığında bademcik şişmeye başlar. Saldırı altındayken bademcikler büyüyerek ve iltihaplanarak tepki verir ve bağışıklık sisteminizin çok çalıştığının sinyalini verir.
Bademcik şişmesi belirtileri?
Bademcik şişmesinde en yaygın belirtiler: Boğaz ağrısı, yutma zorluğu ve boğazda sıkışma hissidir.
Hastalığın anlaşılmasını sağlayan genel belirtiler şunlardır:
- Kırmızı ve büyük bademcikler,
- Bademcikler üzerlerinde beyaz lekeler,
- Yutkunma sırasında ağrı,
- Ateş veya titreme,
- Kötü nefes kokusu (özellikle bademcik taşlarında),
- Kulak ağrısı (boğazda ve kulaklarda ortak sinirler nedeniyle),
- Boğuk ses veya konuşma zorluğu,
- Boyunda şişmiş lenf düğümleri.
Yutma aşırı derecede zorlaşırsa, nefes alma zorluğu hissedilirse veya sürekli yüksek ateş fark ederseniz, bunlar hemen bir doktora görünmeniz gereken belirtilerdir. Bunlar bakteriyel bir enfeksiyona veya daha ciddi bir soruna işaret edebilir.
Bademcik şişmesine ne iyi gelir? Bademcik şişmesi evde nasıl geçer?
Evde bademcik şişmesine iyi gelenler:
Klasik olanla başlayın: Ilık tuzlu su gargaraları! Bir bardak ılık suya yarım çay kaşığı tuz karıştırın, gargara yapın ve tükürün. Tuz şişliği azaltmaya ve bakterileri temizlemeye yardımcı olur. Bunu bağışıklık sisteminizin daha iyi savaşabilmesi için bir savaş alanını temizlemek gibi düşünün.
Susuz kalmayın! Bitki çayları veya balla tatlandırılmış su gibi ılık sıvılar yudumlayın. Bir kaşık bal gerçekten yardımcı olabilir mi? Etkisi olacaktır. Antibakteriyel ve rahatlatıcıdır! Yüzyıllardır sevilen doğal bir çare. Bal, yatıştırıcı bir merhem gibi çalışarak boğazınızı kaplar ve iltihabı yatıştırır. Hiç ılık papatya çayı denediniz mi? Nazik ve rahatlatıcıdır. Boğazınız için sıcak bir battaniye gibidir!
Sesinizi dinlendirin! Çok fazla konuşmak zaten iltihaplı olan boğazınızı tahriş edebilir. Hastalık süresince sessiz sakin günler size iyi gelecektir.
Buhar soluyun. Buhar solumak sıcak su dolu bir kaseden solunan buhar boğazınızı nemli tutar ve rahatsızlığı hafifletir. Ekstra rahatlatıcı bir etki için birkaç damla okaliptüs yağı ekleyebilirsiniz. Ilık bir duşun da böyle bir etkisi vardır.
Son olarak, duman, kuru hava ve çok baharatlı yiyecekler gibi tahriş edici maddelerden kaçının. Bunlar bademcik şişliği daha da kötüleştirebilirler.
Şişlik birkaç gün içinde düzelmezse veya kötüleşirse, bir doktora görünme zamanı gelmiştir. Bu bademcik şişmesinde evde yapılabilecekler hafif vakalarda iyi sonuç alınmasını sağlar ancak bazen bademciklerin biraz daha fazla yardıma ihtiyacı olur.
Bademcik şişmesi nasıl tedavi edilir?
Bademcik şişmesi için evde bademciğinizi rahatlatacak uygulamalar var. Ancak bunlar bazı durumlarda geçici etkili olabilir. En doğrusu doktora görünmek ve sebebine yönelik tedaviye başlamaktır.
Bademcik şişmesi nedeni viral ya da bakteriyel ise doktorunuz bunlara yönelik antibiyotik, antiviral ilaçlar reçete eder.
Bademcik şişmesi nedeni alerjik ise doktorunuz size bir takım ilaçlar reçete etmenin dışında alerjiye neden olacak durumlardan uzak durmanızı da tavsiye eder. Alerjiyi önleyecek şekilde yaşam alanlarınızı düzenlemenizi belirtir.
İlaç tedavisinin yanı sıra gargara yapmak, istirahat etmek, az konuşmak, bulunduğunuz ortam havasını nemli tutmak bademcik şişmesine iyi gelir.
Bademcik şişmesi tedavi edilmezse ne olur?
Bademcik şişmesi tedavi edilmezse daha ciddi sorunlara yol açabilir. Hafif vakalar kötüleşerek bademciklerin uzun süre iltihaplı kaldığı kronik bademcik iltihabına neden olabilir. Boğaz enfeksiyonu gibi bakteriyel enfeksiyonlar yakındaki bölgelere yayılarak bademcik apselerine (irin kesesi) veya boyunda enfeksiyonlara yol açabilir.
Zamanla, ciddi şekilde şişmiş bademcikler hava yolunu tıkayabilir, özellikle geceleri solunum sorunlarına veya uyku apnesine neden olabilir. Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar bağışıklık sistemini de zorlayabilir. Nadiren de romatizmal ateş veya böbrek sorunları gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Kısacası, uzun süren bademcik şişmesini görmezden gelmek küçük bir sorunu büyük bir soruna dönüştürebilir. Semptomlar düzelmezse, kontrol ettirmek en iyisidir.
Bademcik şişmesi bulaşıcı mı?
Bademcik şişmesine den olan duruma göre hastalık bulaşıcı olabilir. Grip veya boğaz enfeksiyonu gibi viral veya bakteriyel bir enfeksiyon varsa; öksürük, hapşırık veya yakın temas yoluyla virüs ve bakteriler yayılabilir. Bademcik şişmesi alerjilerden, tahriş edici maddelerden veya asit reflüsünden kaynaklanıyorsa, bulaşıcı değildir.
Bademcik büyümesi nefes darlığı yapar mı?
Evet, bademcik büyümesi nefes darlığına neden olabilir, ancak bu bademciklerin ne kadar şiştiğine bağlıdır. Bademcikler çok büyürse (genellikle şiddetli enfeksiyonlar veya kronik bademcik iltihabı ile birlikte görülür), hava yolunu kısmen tıkayabilir. Bu, çocuklarda daha yaygındır. Yetişkinlerde özellikle geceleri yatarken olabilir.
Nefes darlığına bağlı olarak horlama, uyku sırasında nefes almada duraklamalar (uyku apnesi) veya uyanıkken nefes almada zorluk fark edebilirsiniz. Nefes darlığı, gerginlik hissediyorsanız veya hava için nefes nefese kalıyorsanız, hemen bir doktora görünmelisiniz!
Endişelenmeli misiniz? Hafif şişlik nadiren ciddi sorunlara neden olur. Ancak nefes darlığı aniden ortaya çıkarsa veya kötüleşirse, bunu görmezden gelmeyin. Bu, acil müdahale gerektiren ciddi bir tıkanıklık, bademcik apsesi belirtisi olabilir.
Bademcik şişmesi kaç gün sürer?
Bademcik şişmesi 3 - 7 gün sürer. Enfeksiyonun şiddeti ile bu süre uzayabilir. Tedaviye erken başlamak ve koruyucu önlemleri almak şişliğin daha erken inmesi için önemlidir.
Bademcik şişmesi 10 günü geçerse ne olur?
Bademcik şişmesi 10 günü geçerse kronik bademcik iltihabı, bademcik taşı veya altta yatan başka bir sorunun işareti olabilir.
Bademcik şişmesinde ne zaman doktora görünmeliyim?
Yüksek ateşiniz, şiddetli ağrınız, yutma zorluğunuz, nefes alma zorluğunuz veya bir hafta sonra iyileşmeyen şişliğiniz varsa doktora gitmelisiniz.
Bademcik şişmesi kulak ağrısı yapar mı?
Evet, bademcik şişmesi kulak ağrısına neden olabilir. Boğaz ve kulaklar aynı sinirleri paylaşır, bu yüzden bademcikler iltihaplandığında ağrı kulaklara yayılabilir. Buna yansıyan ağrı denir ve özellikle yutkunma sırasında yaygın görülür.
Bademcik şişmesi antibiyotiksiz geçer mi?
Evet, bademcik şişmesi, mikroorganizmalardan kaynaklanmıyorsa antibiyotik olmadan iyileşebilir. Bu gibi durumlarda yukarıdaki uygulamalar kısmen etkili olacaktır. Ancak, Streptococcus gibi bakteriler neden oluyorsa, enfeksiyonu temizlemek ve komplikasyonları önlemek için genellikle antibiyotiklere ihtiyaç duyulur.
Şişlik birkaç gün içinde düzelmezse veya kötüleşirse, nedeni ve uygun tedaviyi belirlemek için bir KBB uzmanı doktora danışmak en iyisidir.